غذاهای محلی بیرجند همان چیزی است که برای یک خاطره‌ی خوب و تکمیل پرونده‌ی سفرتان، نیاز خواهید داشت. اگر روزی به بیرجند سفر کردید، بدون چشیدن و خوردن غذاهای محلی، آن‌جا را ترک نکنید! شما با خوردن غذاهای محلی بیرجند، عاشق طعم بی‌نظیر و فرهنگ خواستنی مردم آن‌جا خواهید شد.
قروت، غذای محلی بیرجند
خیلی از مردم، بیرجند را با قروت‌هایش می‌شناسند. قروت، به اشکال مختلفی پخت و سرو می‌شود. قروت سرد، قروت گرم و قروت بادمجان، رایج‌ترین غذاها با قروت در بیرجند است.
اگر در فصل تابستان به بیرجند سفر می‌کنید، می‌توانید قروت سرد سفارش دهید. سبزی خوردن، سیر کوبیده شده، خیار خرد شده و نمک، پایه‌ی ثابت قروت سرد است. قروت سرد را با نان سرو می‌کنند. به این صورت که نان خشک در آن خرد کرده و قروت را با قاشق میل می‌کنند.
قروت گرم، شکل دیگر قروت است که می‌توانید برای تمام فصول سال سفارش دهید. قروت گرم، ترکیبی شبیه به اشکنه‌ی خودمان دارد. سیر داغ، پیاز داغ و نمک به این قروت اضافه می‌شود. بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند تا قروت را با انواع غذاهای دیگر مثل بادمجان یا کدو سرو کنند.
نان پنیر یا پتیرو بیرجند
نان‌ها را نیز می‌توان در شمار غذاهای محلی بیرجند جای داد. نان پتیرو یکی از همین انواع نان محلی مخصوص بیرجندی‌ها است. این نام از خمیر ور نیامده درست می‌شود. نان پتیرو، وقتی که خشک شد، سخت و سفت می‌شود و خوردن آن سخت است!
نان تافتان یا تفتون بیرجند
به لهجه‌ی خودِ بیرجندی‌ها، نان تَفتُو از آن نان‌های خوشمزه‌ای است که می‌توانید بخورید. نان تَفتُو بیرجند در وعده‌ی صبحانه یا افطاری، بسیار دلپذیر خواهد بود. خمیر این نان با شیر، روغن و آب تهیه می‌شود و روی آن را با پیسه، شیر و زعفران تزیین می‌کنند.
اشکنه‌ی سیر بیرجند
بیرجندی‌ها و مردم روستاهای اطراف بیرجند، اشکنه زیاد می‌خورند. بنابراین لیست متنوعی از اشکنه‌ها را در لیست غذاهای محلی بیرجند خواهید یافت. اشکنه‌ی سیر یکی از انواع اشکنه‌های خوشمزه‌ای است که می‌توانید در این شهر، سفارش دهید. این غذا از سیر کوبیده شده، گوجه فرنگی، آب، نمک، زردچوبه، زعفران و گاهی تخم مرغ، درست می‌شود. اشکنه از آن غذاهایی است که باید با نان سرو کنید. به خصوص نان‌های خشکه بسیار ایده‌آل خواهد بود.
چکمال بیرجند
برای تهیه‌ی این غذا، وقتی نان کماچ تازه پخته می‌شود، اقدام می‌گردد. به این صورت که کماچ داغ یا نان پتیر را با مقداری روغن یا کره‌ی محلی آب شد، چنگ می‌زنند. این کار باعث می‌شود چربی به خوردِ نان برود و چکمال آماده شود.
آب دوغ خیار
آب دوغ خیار یا اوماس، یک غذای محلی بیرجند است. اوماس ترکیب آب و ماست است. یعنی این غذا با افزودن آب به ماست یا دوغ محلی درست می‌شود. آب دوغ خیار برای فصول گرم سال بسیار دل‌چسب است. به آب دوغ خیار، سبزیجات معطر، خیار، نعنا، سیر و … هم اضافه می‌کنند. آب دوغ خیار را هم باید با نان سرو کنید.
خوشتلی
اگر به غذاهای نانی چندان علاقه‌مند نیستید و ترجیح می‌دهید تا وعده‌ی غذایی‌تان را با برنج و خورش پر کنید؛ در لیست غذاهای محلی بیرجند می‌توانید، گزینه‌های زیادی را پیدا کنید. خوشتلی یکی از غذاهای برنجی بیرجندی‌ها است. خوشتلی در واقع همان رشته پلوی خودمان است. قدیم، آن‌قدر راحت نبود و خوشتلی یکی از غذاهای پر زحمت به شمار می‌آمد. چرا که باید رشته‌ها را خودِ آشپز تهیه می‌کرد! برای این کار گرده‌های خمیر باید با الک نازک می‌شد و با چاقو ب صورت رشته‌های باریک در می‌آمد. خوشتلی به همین رشته‌ها گفته می‌شود. این خوشتلی را می‌توان در آش رشته یا به همراه برنج، سرو کرد.
آش رشته‌ی بیرجندی‌ها
بیرجندی‌ها هم آش رشته را در شمار غذاهای محلی خود جای داده‌اند. البته آن‌ها با چاشنی رب انار یا قروت این آش را سرو می‌کنند. بقیه‌ی مواد و ترکیبات آش رشته، همان چیزی است که در سرتاسر ایران مرسوم است. انواع حبوبات، سبزی، رشته و گوشت‌های چرخ‌کرده‌ای که به صورت قل قلی‌های ریز درست شده‌اند، از ترکیبات اصلی آش رشته هستند.
کَما بیرجند
کما، گیاه خودرویی است که در بیابان‌ها می‌روید. در فصل بهار و اواخر زمستان، بیرجندی‌ها با کَما غذا درست می‌کنند. جوانه‌های کما شسته و خرد می‌شود و سپس با آب، آن را آب پز می‌کنند. بعد از آب پز شدن سیر داغ و مغز گردوی کوبیده شده، تخم مرغ به همراه نمک و زعفران به آن اضافی می‌کنند. سرو کما گاهی با سیب زمینی، قروت یا سیر ماست انجام می‌شود.
کما غذای خوش‌بویی نیست! به همین خاطر امکان دارد که جزو ذائقه‌ی شما نباشد. به هر حال قدیمی‌ها معتقدند که خواص و ارزش غذایی دارد و آن را در شمار غذاهای خود قرار می‌دهند.
آش اُماج بیرجند
این آش از آرد گندم درست می‌شود. آرد گندم به همراه روغن سرشته، الک می‌شود. دانه‌هایی که از الک رد می‌شوند، اُماج نام دارند. بیرجندی‌ها آش اُماج را با مراسم خاص و به همراه دعا و نیایش می‌پزند.
او گوش بیرجند
او گوش در لهجه‌ی زیبای بیرجندی، همان آب گوشت است. برای تهیه‌ای این غذا از گوشت گوسفند، آب، پیاز، نخود و لوبیا، لیمو عمانی، گوجه فرنگی و سیب زمینی استفاده می‌شود. ادویه‌جاتی مانند نمک و زردچوبه و زعفران نیز در پخت این غذا استفاده می‌شود. آب گوشت از آن غذاهای نانی پرطرفدار است. بنابراین حضور آن در لیست غذاهای محلی بیرجند برای طرفداران پروپا قرص این غذا، یک الزام است!
کلام آخر!
شهر بیرجند نیز مانند سایر شهرهای ایران، گزینه‌های متنوعی در لیست غذاهای محلی خود جای داده است. آشنایی با این غذاها، به شما کمک می‌کند تا در هنگام سفر راحت‌تر بتوانید منوی غذایی خود را انتخاب کنید. توصیه می‌کنیم در طی سفر خود به بیرجند، حداقل یک‌بار از غذاهای سنتی بیرجند سفارش دهید و میل کنید. بدون شک طعم و لذت خوردن غذاهای محلی بیرجند را هرگز از یاد نخواهید برد.
در مجله‌ی گردشگری دیدارگر، می‌توانید لیستی از برترین اقامتگاه‌های بیرجند، غذاهای محلی بیرجند، غذاهای سنتی و ترکیبات آن، سوغات بیرجند، مراکز خرید بیرجند و لیستی از اماکن دیدنی و تفریحی بیرجند را پیدا کنید. امیدواریم با مطالعه‌ی مطالب مربوط به سفر به بیرجند از این مجله، سفری متفاوت و عالی را تجربه کنید.