بیرجند مرکز استان خراسان جنوبی است. شهری با جاذبه‌های فراوان که نشان‌دهنده‌ی قدمت و فرهنگ کهن است. اگر روزی تصمیم گرفتید تا به این شهر زیبا سفر کنید، مطلب دیدنی‌های بیرجند را از مجله‌ی گردشگری دیدارگر بخوانید. در این مطلب، زیباترین و شاخص‌ترین جاهای دیدنی بیرجند را معرفی کردیم. آشنایی با این اماکن، سفری خاطره‌انگیز را برایتان رقم خواهد زد.
قلعه بیرجند
قلعه بیرجند، هویت اصلی شهر بیرجند است. هسته‌ی اصلی این شهر، همین قلعه است. قلعه بیرجند یک مرکز نظامی و مسکونی است و ساخت آن به دوران قاجار برمی‌گردد. در سال ۱۳۷۸ این قلعه را بازسازی کرده‌اند تا از بین نرود.
باغ اکبریه بیرجند
باغ اکبریه، در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز آورده شده است. این باغ، جزو اولین باغ‌های ایران است که در مسیر خروجی قنات، ساخته شد. مساحت باغ اکبریه، در حدود ۴۵ هزار متر مربع است. عبارت باغ اکبریه بیرجند، بسیار زیبا است. عمارتی بزرگ و عظیم. بخشی از باغ اکبریه را به دانشکده‌ی هنر بیرجند و بخشی از آن را به موزه‌ی مردم شناسی اختصاص داده‌اند. موزه‌ی مردم شناسی، از آن جاهایی است که به خوبی فرهنگ و آداب و رسوم بیرجندی‌ها را منعکس می‌کند. در اطراف این باغ، شماری از هتل‌های بیرجند نیز قرار دارند که می‌توانند محل خوبی برای مسافرین این شهر باشند.
بند دره
بند دره یک سد است. این سد قدیمی بوده و قدمت آن به اواخر دوران زندیه و اوایل قاجار برمی‌گردد. این بند را سال ۱۲۹۴ به دستور امیر شوکت الملک ساخته‌اند. بند دره از بزرگ‌ترین بندهای کوهستانی بیرجند است. بند دره به دلیل موقعیت کوهستانی که دارد، آب و هوای عالی و چشم‌اندازی بی‌نظیر دارد و می‌تواند گزینه‌ای فوق‌العاده برای تفریح و گذران وقت در بیرجند باشد.
بند عمر شاه
بیرجند منابع آب زیادی دارد. به همین خاطر بند و سد هم دارد. بند عمر شاه، در دوران قاجار ساخته شده است. این بند حدود ۲۷ متر طول و ۱۳ متر ارتفاع دارد.
ارگ کلاه فرنگی
ارگ کلاه فرنگی یک ساختمان شش طبقه است که در طبقه‌ی آخر آن، رأس عمارت واقع شده است. این ارگ از نظر معماری، به فرم معماری زیگورات (به صورت پلکانی) ساخته شده است. قدمت این بنا به دوران قاجار باز می‌گردد.
قلعه فورگ
برای بازدید از قلعه‌ی فورگ، باید ۱۱۰ کیلومتر از بیرجند دور شوید. روستایی به نام فورگ، این قلعه را در خود جای داده است. قلعه‌ی فورگ در دوران اسماعیلیان بنا شده است. مسیر قلعه، کوهستانی و سخت است و باید خودتان را برای یک پیاده‌روی دشوار آماده کنید. البته با اسب و الاغ هم می‌توانید خودتان را به آن‌جا برسانید!
روستای ماخونیک
اگر تا بیرجند، سفر کردید؛ سری هم به روستای ماخونیک بزنید. این روستا مال لی لی پوت‌ها است! مردمی با جثه‌ی کوچک و قدهای کوتاه. ظاهر خانه‌های کوچک این روستا با درب‌های کوتاه، برایتان هیجان‌انگیز خواهد بود.
آبشار گیوک
در شهر کویری بیرجند، آبشارها و چشمه‌های متعددی قرار دادر. آبشار گیوک یکی از دیدنی‌ترین این آبشارها است که در نزدیکی روستای گیوک واقع شده است. از برکت همین آبشار، باغ‌های زرشک، توت، انگور، بادام و زردآلو به وجود آمده که کسب و کاری را برای مردم و ساکنین این منطقه به وجود آورده است.
آبشار چهارده
این آبشار در روستای چهارده واقع شده است. روستای چهارده خانه‌های سنتی و سنگی دارد. ارتفاع آبشار چهارده، حدود ۷ متر است و بازدید از آن، لذت‌بخش خواهد بود.
باغ امیر آباد
همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، در بیرجند منابع آبی زیادی قرار دارد. به برکت این نعممت، باغ و درختان بسیاری نیز در این شهر رشد کرده‌اند. باغ امیر آباد یکی از همین باغ‌های زیبا است. در این باغ سرسبز، درختان کاج بسیاری روییده‌اند که فضای دل‌انگیز و خاصی را خلق کرده‌اند.
مدرسه شوکتیه
این مدرسه، ابتدا با نام حسینیه‌ی شوکتیه و به فرمان محمد ابراهیم خان علم احداث شد. یعد از تجربه‌ی آموزش دارالفنون و رشدیه تبریز، شیوه‌ی آموزش نوین در این مدرسه آغاز به کار کرد. با بازدید از این مدرسه، می‌توانید اهمیت فرهنگ یادگیری و تربیت را در گذشتگان این شهر، جست‌وجو کنید.
بازار قدیمی بیرجند
بیش‌تر مسافران، بازدید از بازار سنتی و قدیمی هر شهر را در برنامه‌ی سفر خود قرار می‌دهند. بازار سنتی، شریان اصلی هر شهر است. بازار سنتی بیرجند، معماری منحصر به فردی دارد. کوچه‌های باریک و سقف بلند و دیوارهای آجری، شما را به حس و حال قدیمی می‌برد. در بازار قدیمی بیرجند، کاروانسرایی ۳۰۰ ساله و بزرگ هم قرار گرفته است.
بیرجند از نظر موقعیت جغرافیایی، مسیر تجاری هند بود. بنابراین، این موقعیت جغرافیایی سبب رونق تجارت در آن شده بود. امکانات گردشگری فراوانی که در این شهر موجود است نتیجه‌ی همین امر می‌باشد.
شما می‌توانید برای خرید سوغات بیرجند نیز روی این بازار حساب باز کنید. اجناس سوغات بیرجند و با کیفیت بالا در این بازار پیدا می‌شوند.
باغ شوکت آباد
باغ شوکت آباد، از باغ‌های معروف بیرجند است. برای بازدید از این باغ، باید حدود ۱۰ کیلومتر از شهر بیرجند خارج شوید.
باغ معصومیه
یکی دیگر از باغ‌ها و عمارت‌های خاص و دیدنی بیرجند، باغ معصومیه است که با حوض بزرگش، بسیار جلوه‌گری می‌کند. معماری باغ معصومیه به دوره‌ی پهلوی برمی‌گردد.
مسجد جامع هندوالان
اگر به اماکن مذهبی و یادگیری در خصوص فرهنگ مذهبی علاقه‌مند هستید، می‌توانید دیدن از مسجد جامع هندوالان را در شمار برنامه‌ی دیدنی‌های بیرجند، قرار دهید. این مسجد نیز، مانند سایر مساجد کهن ایران، بنای عالی برای جلوه‌گری معماری سنتی ایران است. این مسجد بسیار قدیمی بوده و ساخت آن به قرن هفتم هجری برمی‌گردد.
روستاهای دیدنی بیرجند
اگر تا بیرجند سفر کردید، می‌توانید از شهر خارج شوید و سری به روستاهای اطراف آن‌جا بزنید. روستای خراشاد، روستای ماخونیک، روستای گازار، روستای نازدشت و روستاهای زیاد دیگری هستند که با آب و هوای بی‌نظیر و طبیعتت متفاوت خود، قطعاً جاذبه‌ی گردشگری و دیدنی بیرجند هستند.
غار چهل چاه
غار چهل چاه از آن دیدنی‌های ترسناک بیرجند است! اگر شما نیز عاشق هیجان هستید می‌توانید بازدید از این غار را در برنامه‌ی سفر خود به بیرجند داشته باشید. این غار ۱۴۰۰ سال قدمت دارد. و کلی استخوان زن و مرد و کودک در آن یافت شده است. نکته‌ی جالب این‌که این افراد، به غار پناه آورده بودند که به هر دلیلی هلاک شده‌اند. بازدید از این غار را به صورت گروهی و با تجهیزات ایمن غار نوردی توصیه می‌کنیم!